Zgodnie z obowiązkiem implemetacji przez Polskę dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii Europejskiej, Rządowe Centrum Legislacji opublikowało 18 października 2021 projekt ustawy wprowadzający do polskiego porządku prawnego regulację zapewniającą ochronę osób dokonujących zgłoszeń naruszeń prawa (tzw. sygnalistów) – dalej: „Projekt”.
To co istotne z punktu widzenia zgłaszania naruszeń i zapewnienia ochrony to fakt, że sytuacja ma dotyczyć każdej osoby dokonującej zgłoszenia takiego naruszenia prawa i zapewnienia mu ochrony u danego podmiotu. Będzie to nie tylko pracownik czyli osoba zatrudniona w oparciu o umowę o pracę (także w sytuacji gdy stosunek pracy już ustał), ale również każda osoba współpracująca z danym podmiotem w oparciu o umowę cywilnoprawną (umowa zlecenia, B2B). Sygnalistą będzie także osoba ubiegająca się o zatrudnienie u danego podmiotu, która uzyskała informację o naruszeniu prawa w procesie rekrutacji lub negocjacji poprzedzających zawarcie przez nią umowy. Ponadto, sygnalistą będzie sam przedsiębiorca, akcjonariusz lub wspólnik, a także osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej. Zakresem podmiotowym ustawy objęte zostały także osoby, które podejmują u danego podmiotu staż lub wykonują wolontariat (stażysta lub wolontariusz).
Każda z ww. osób ma mieć zapewnioną u danego podmiotu ochronę prawną na wypadek dokonania przez nią zgłoszenia naruszenia prawa zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie (publicznie).
Projekt ustawy nakłada obowiązek ustanowienia wewnętrznych procedur dokonywania zgłoszeń naruszeń i zapewnienia ochrony ww. sygnalistom dotyczący podmiotów z sektora publicznego, jak i podmiotów sektora prywatnego. Ustawa określa bowiem zakres ochrony służący zapewnieniu sygnalistom, wobec których ,z racji dokonywania określonych zgłoszeń, nie mogą być prowadzone jakiekolwiek działania odwetowe.
Warto wskazać, że w zakresie podmiotów prywatnych (głównie należy przez to rozumieć przedsiębiorców) obowiązki w zakresie wdrożenia wymaganych procedur będą dotyczyły podmiotów:
Ustawa ta wprowadza tym samym kolejne obowiązki wdrażania nowych procedur w ramach prowadzonej przez podmioty gospodarcze działalności (czy z racji utrzymywanego poziomu zatrudnienia).
Można przewidzieć, że prace na Projektem istotnie przyspieszą w najbliższych tygodniach, gdyż Polsce nie zostało zbyt wiele czasu na implementację ww dyrektywy (termin upływa 17 grudnia 2021). Będziemy śledzić wprowadzane w wyniku konsultacji społecznych zmiany oraz ich wpływ na ostateczny kształt ustawy.